Κρήνη του Χατζί Μουσταφά Αγά Γιακασίζ-ζαντέ

Η κρήνη του Γιακασίζ-ζαντέ χτίστηκε το 1764 από τον Χατζί Μουσταφά Αγά γιο του Μεχμέτ. Βρισκόταν στη συνοικία Σιβρί Τσεσμέ, (μπροστά από το παλιό αρτοποιείο των αδελφών Καστρινάκη, συνοικία Καμαράκι, βόρεια πλευρά της λεωφόρου Καλοκαιρινού με κατεύθυνση προς τη Χανιόπορτα. Eίχε μήκος 14 πήχεις (περίπου 10 μ.) και πλάτος επτά πήχεις (περίπου 5 μ.). Σύμφωνα με το αφιερωτήριο έγγραφο που καταχωρίθηκε το έτος 1764 στο κατάστιχο του καδή του Χάνδακα, ο ιδρυτής της κρήνης αφιέρωσε για τη συντήρησή της ακίνητα στα χωριά Επάνω και Κάτω Καλέσσα, Πενταμόδι επαρχίας Μαλεβιζίου, Καινούργιο επαρχίας Πεδιάδος, καθώς και εντός της πόλης του Χάνδακα. Επιπλέον, ο ιδρυτής  της διέθεσε  100 γρόσια ετησίως για τη μεταφορά χιονιού στην κρήνη κατά τη θερινή περίοδο. (Σταυρινίδης Ε', 1985, σ. 230-231, 239-242).

Σε καταχώρηση στο κατάστιχο του καδή του Χάνδακα με ημερομηνία 27 Οκτωβρίου 1764 ορίζεται πως η κρήνη υδροδοτείται με τρις μασούρες νερό. (Σταυρινίδης Ε', 1985, σ. 239-242).
Η κρήνη δεν σώζεται. Κατεδαφίστηκε γύρω στο 1915 για να διευκολυνθεί η κυκλοφορία στη λεωφόρο Καλοκαιρινού (Σταυρινίδης, 1969).

Βλ.και digital crete: Στα χρόνια των Οθωμανών.

Νικόλαος Σταυρινίδης, Μεταφράσεις τουρκικών ιστορικών εγγράφων αφορώντων εις την ιστορίαν της Κρήτης, E': Έγγραφα της περιόδου ετών 1752-1765 (Εγίρας 1165-1179), Ηράκλειο, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, 1985, σ. 230-231, σ. 239-242