Κατηγορίαυδραγωγείο
Γενικές πληροφορίες για τη διαχείριση νερού
Γραπτές μαρτυρίες(δεν έχει οριστεί)
Υλικά κατάλοιπα(δεν έχει οριστεί)
Όνομα
Άλλες ονομασίες
Χρήση δημόσια/ιδιωτική
Εποχή κατασκευής/πρώτης αναφοράςΡωμαϊκή
Αιώνας(δεν έχει οριστεί)
Έτος(δεν έχει οριστεί)
ΝομόςΗρακλείου
ΕπαρχίαΠεδιάδος
ΟικισμόςΧερσόνησος
Θέση (αρχική)(δεν έχει οριστεί)
Θέση (σημερινή)(δεν έχει οριστεί)
Περιγραφή

Το υδραγωγείο της Χερσονήσου αποτελεί κατατάσσεται στην κατηγορία των υπέργειων υδραγωγείων. Άρχιζε από τη θέση Κουτσουνάρα, της τοποθεσίας Χωριδάκια, τροφοδοτούνταν από το νερό των πηγών της Κουτσουνάρας και κατέληγε στην πόλη της Χερσονήσου. Το συνολικό μήκος της διαδρομής του υδραγωγείου υπερβαίνει τα 14χλμ. περνώντας από τις αγροτικές περιφέρειες των χωριών Καλού Χωριού, Ποταμιών και Χερσονήσου. Οι περιοχές διέλευσης του αγωγού είναι στην μεγαλύτερή τους έκταση ομαλές, εκτός από την περιοχή ζεύξης του Μικρού Ποταμού και του Αποσελέμη καθώς και την τοποθεσία Σίμο το Χάνι, που το υψόμετρό τους ξεπερνούσε αυτό στο οποίο θα κινούνταν ο υδραγωγός φθάνοντας στα σημεία αυτά. Στην περίπτωση του Μικρού Ποταμού, οι απότομες κλίσεις στη φορά ροής του νερού αποφεύχθηκαν με τη δημιουργία ενός φρεατίου για την αλλαγή της πορείας του νερού και την κατασκευή μιας γέφυρας, της «Παληοκαμάρας», μήκους 60μ. και ύψους περίπου 16μ., πάνω στην οποία περνούσε το νερό με ελεύθερη ροή. Στον Αποσελέμη, το πολύ μεγαλύτερο βάθος και πλάτος του ποταμού αντιμετωπίστηκε με μια υδατογέφυρα, μήκους περίπου 170μ. που δεν κάλυπτε όλο το ύψος της χαραδρώσεως και το νερό περνούσε με πίεση κλεισμένο σε οχετό με τη μέθοδο του ανεστραμμένου σιφωνίου. Στο σημείο που η τοιχοδομή του υδραγωγείου φθάνει στην αρχή της ζεύξης της χαράδρας του Αποσελέμη, εντοπίστηκε οικοδόμημα σε σχήμα δεξαμενής με μήκος 8.80 και πλάτος 6.20μ. Πρόκειται για μια υδραυλική κατασκευή (υδροζύγιο) που εξασφάλιζε την απαραίτητη πίεση στη φορά ροής του νερού, για να ανέλθει μέχρι την παρυφή της απέναντι όχθης της κοιλάδας του Αποσελέμη. Όπως σε όλα τα υπέργεια υδραγωγεία ο υδαταγωγός επικάθονταν πάνω σε μια συνεχή τοιχοκατασκευή, της οποίας το ύψος ήταν ανάλογο με τις εδαφικές διακυμάνσεις. Η τοιχοποιία είναι ενιαία και διέπεται από την οικοδομική τεχνική του 1ου αιώνα μ.Χ. Οι τοιχοδομές εσωτερικά συνδυάζουν ποσότητες από πηλάσβεστο και αστράκι, ενισχύονται από μικρές συνήθως ακατέργαστες και ακανόνιστες πέτρες, ενώ εξωτερικά έχουν επενδυθεί με πρόχειρα κατεργασμένους ασβεστόλιθους. Αυτό της κατασκευής είναι γνωστό ως λιθοτομικό έργο (opus caementicum) και τεχνοτροπικά η εξωτερική επένδυση ανήκει στην κατηγορία της δικτυωτής κατασκευής (opus reticulatum). Με το πέρασμα των χρόνων σε πολλά σημεία της διαδρομής έχουν εξαφανιστεί τα ίχνη του υδραγωγείου δεδομένων του μικρού υπέργειου ύψους της τοιχοποιίας και το πέρασμά του από εκμεταλλεύσιμα εδάφη. Σήμερα απέμειναν όλα τα σχεδόν μη υπέργεια τμήματα των τοιχοκατασκευών.

Δείτε την εγγραφή στον "Αρχαιολογικό Άτλαντα"http://digitalcrete.ims.forth.gr/sites_display.php?id=2850
Βιβλιογραφία

ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΗΣ ΕΜ. Ν., "Το Υδραγωγείο της Χερσονήσου", Λύκτος, 2 (1986), 50-98.

SANDERS I., Roman Crete: An Archaeological Survey and Gazetteer of Late Hellenistic, Roman and Early Byzantine Crete, Warminster, 1982