Χαμάμ στη συνοικία του μεστζίτ Βεκιλχάρτζ Ρετζέπ Αγά

10 Μαΐου 1672: Ο Αλή Μπέης γιος Μουσταφά πουλά στον μητροπολίτη Κρήτης Νεόφυτο χαμάμ στη συνοικία του μετζιτιού του Βεκίλη Χαρτζ Ρετζέπ Αγά, κοντά στην Χανιόπορτα, για 25 ασλάνια γροόσια. Το χαμάμ έχει έξι λουτήρες, δυο ιδιαίτερα δωμάτια, αίθουσα που αλλάζουν οι λουόμενοι, εστία λουτρού, δωμάτιο εστίας λουτρού, πηγάδι, αυλή και όλα τα εξαρτήματά του. (Σταυρινίδης Β΄, 1976, σ. 41-42, αρ. 587. Καραντζίκου, Φωτεινού, 2003, σ. 236-237, αρ. 475).

 Στο έγγραφο του 1672 καταγράφεται ότι το χαμάμ γειτνιάζει με καταστήματα Αρμενίων, εξαιτίας αυτής της γειτνίασης, ο Σταυρινίδης υποθέτει ότι πρόκειται για το γνωστό κατά την οθωμανική περίοδο “του Μαυραλή το χαμάμ”, στην αρμένικη συνοικία της πόλης, σε αδιέξοδο δρόμο. Το χαμάμ το οποίο είχε προκύψει από μετασκευή εκκλησίας κατεδαφίστηκε, όταν ανοίχθηκε το αδιέξοδο, λίγο πριν το 1976.  (Σταυρινίδης Β' 1976,σ. 42, υπ. 2)

23 Ραμαζάν 1084 / 1 Ιανουαρίου 1674:  Ο μητροπολίτης Νεόφυτος μεταπώλησε το χαμάμ στους Χασάν Μπεσέ γιο Αμπντουλάχ και Χαϊντάρ Μπεσέ γιο Αχμέτ, για 225 ασλάνια γρόσια. (Σταυρινίδης Β', 1976, σ. 163. Βαρούχα κ.ά.,  2008, σ. 164-165, αρ. 242).

28 Cemaziyelahir 1102 / 22 Μαρτίου 1691: Ο χαμαμτζής Ιμπραήμ Αγάς ενάγεται με την κατηγορία ότι η θύρα που διάνοιξε στο χαμάμ στη  συνοικία Ρετζέπ Αγά προκάλεσε ζημιά στην απέναντι κατοικία. Ο ισχυρισμός του Ιμπραήμ Αγά ότι η πόρτα υπήρχε δεν επιβεβαιώθηκε και κατά συνέπεια υποχρεώθηκε να την κλείσει. (Σταυρινίδης, Β' 1976, σ. 363 αρ. 1016).

1 Cemaziyelevvel 1178 / 27 Οκτωβρίου 1764: στην καταγραφή κρηνών, τζαμιών και άλλων ιδρυμάτων στα οποία διοχετεύεται νερό, σημειώνεται το  Χαμάμ του Καρά Μουσταφά στο οποίο διοχετεύονται τρεις μασούρες νερό. Για αυτό το χαμάμ ο Σταυρινίδης σημειώνει ότι βρίσκεται στην Πλατιά Στράτα στο ισόγειο της οικίας Βαρδάκη (Σταυρινίδης Ε', σ. 239-242, αρ.2816,  υποσ. 19).

Κατά την Φραγκάκι, το χαμάμ του Μαυραλή ήταν η Τριμάρτυρη.

Αυτό το χαμάμ, ίσως μπορεί να ταυτιστεί με το αναφερόμενο από τον Εβλιά Τσελεμπί ως χαμάμ της Ρούμελης, καθώς βρίσκεται στην ίδια περιοχή.

Βλ.και digital crete: Στα χρόνια των Οθωμανών.

Ευαγγελία Φραγκάκι, "Τα Χαμάμια του Μεγάλου Κάστρου, προέλευσις και λειτουργία των", Αμάλθεια, 30 (1977) σ. 10.

Ελένη Κανετάκη, Οθωμανικά λουτρά στον ελλαδικό χώρο, Αθήνα, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, 2004, σ. 333.

Νικόλαος Σταυρινίδης, Μεταφράσεις τουρκικών ιστορικών εγγράφων αφορώντων εις την ιστορίαν της Κρήτης, E': Έγγραφα της περιόδου ετών 1752-1765 (Εγίρας 1165-1179), Ηράκλειο, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, 1985, 239-242, υποσ. 19.

Νικόλαος Σταυρινίδης, Μεταφράσεις τουρκικών ιστορικών εγγράφων αφορώντων εις την ιστορίαν της Κρήτης, Β': Έγγραφα της περιόδου ετών 1672-1694 (Εγίρας 1083-1105), Ηράκλειο, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, 1976, σ. 41-42, υποσ. 2, 163, 363.

Ελένη Καραντζίκου, Οι συνοικίες του τουρκοκρατούμενου Χάνδακα (1670-1673), αδημοσίευτη διπλωματική εργασία, Ρέθυμνο, Πανεπιστήμιο Κρήτης-Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας, 1999, σ. 18-20, υποσ. 70.

Ζαχαρίας Πρακτικίδης, Χωρογραφία της Κρήτης, συνταχθείσα τω 1818, Ηράκλειο, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος-Τμήμα Ανατολικής Κρήτης, 1983 (επανέκδοση), σ. 41, υποσ. 60.

Μαρία Βαρούχα, Φωτεινή Χαιρέτη, Μαρίνος Σαρηγιάννης,Ιεροδικείο Ηρακλείου, Πέμπτος Κώδικας, επιμ. Ελισάβετ Α. Ζαχαριάδου, Ηράκλειο, Βικελαία Δηµοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, 2008, σ. 164-165.