Χαμάμ του αγά των γενιτσάρων Αμπντουραχμάν Αγά στο Χάνδακα

Το χαμάμ του αγά των γενιτσάρων Αμπντουραχμάν Αγά καταγράφεται από τον Εβλιά Τσελεμπί στον κατάλογο των λουτρών της πόλης. Υδρευόταν από το υδραγωγείο της πόλης (Υδραγωγείο Μοροζίνι) (digital crete: Στα χρόνια των Οθωμανών.).

Σύμφωνα με το Σταυρινίδη, το χαμάμ ιδρύθηκε με τη μετατροπή του ναού του Αγίου Ονουφρίου (Σταυρινίδης Β΄ 1976, σ. 268-269, υποσ. 1). Ο ίδιος, ωστόσο ταυτίζει με την ίδια εκκλησία και το χαμάμ του τουρνατζίμπασι Ιμπραήμ Αγά. Το αφιερωτήριο του Αμπντουρραχμάν Αγά (1670), αναφέρει μεταξύ των αφιερωμάτων το κτίριο μιας εκκλησίας, όχι όμως χαμάμ. Σύμφωνα με καταχώριση στο κατάστιχο του καδή του Χάνδακα με ημερομηνία 13 Ιουλίου 1672, ο μουτεβελής του τζαμιού του αγά των γενιτσάρων Αμπντουραχμάν Αγά αγόρασε από τον Αχμέτ Αγά, πρώην τσορμπατζή των ντόπιων γενιτσάρων, με χρήματα του βακουφιού ένα χαμάμ, με αυλή και φούρνο, μαζί με την ξυλεία και τις πέτρες που υπήρχαν εντός του κτηρίου, που βρισκόταν στη συνοικία του τζαμιού (Αϊβαλή κ.ά., 2010, σ. 62 αρ. 48). Είναι λοιπόν πιθανό ότι το κτήριο αυτό ήταν το χαμάμ του αγά των γενιτσάρων Αμπντουραχμάν Αγά. Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι ο Εβλιά Τσελεμπί αναφέρεται σε κάποιο άλλο κτήριο.

Το χαμάμ του Αμπντί Αγά αναφέρεται επίσης σε καταχώριση του έτους 1685 στο κατάστιχο του καδή του Χάνδακα. Συγκεκριμένα, σημειώνεται πως ο Γιουσούφ Αγάς, μουτεβέλης του τζαμιού του Αμπντή Πασά, ενοικίασε στον επικεφαλής των υδρονομένων Μουσταφά Μπέη, γιο του Αμπντουλλάχ, χαμάμ που ανήκει στο βακούφι του τζαμιού, γιατί ο προηγούμενος ενοικιαστής παραιτήθηκε. Το ενοικιο καθορίστηκε σε 10 άσπρα τη μέρα και 100 γρόσια προκαταβολή.

Βλ.και digital crete: Στα χρόνια των Οθωμανών.

Evliya Çelebi, Evliya Çelebi seyahatnamesi Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 308 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu - Dizini, επιμ. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, Robert Dankoff, 10 τ., Κωνσταντινούπολη, Yapı Kredi Yayınları, 2003, τ. 8, 228.

Γκιουλσούν Αϊβαλή, Φωτεινή Χαιρέτη, Πηνελόπη Φωτεινού, Μαρίνος Σαρηγιάννης, Ιεροδικείο Ηρακλείου: Τέταρτος Κώδικας, Μέρος Α΄ (1672-1674), επιμ. Ελισάβετ Α. Ζαχαριάδου, Ηράκλειο, Βικελαία Δηµοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, 2010, 62, 688.

Νικόλαος Σταυρινίδης, Μεταφράσεις τουρκικών ιστορικών εγγράφων αφορώντων εις την ιστορίαν της Κρήτης, Β': Έγγραφα της περιόδου ετών 1672-1694 (Εγίρας 1083-1105), Ηράκλειο, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, 1976, σ. 268-269, υποσ. 1.